ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев__ Общество палатин ҫӗнӗ пайташӗсем тӗлӗшпе алӑ пуснӑ. Ҫӗнӗ должноҫе тӑватӑ ҫынна лартнӑ.

Чӑваш Республикинчи ҫамрӑксен «Ҫамрӑк социаллӑ технологисем» общество организацийӗн представителӗ тивӗҫне Роман Васильева шаннӑ.

Чӑваш Республикинчи «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗ» общество организацийӗн президенчӗн пуканне Нина Смирнова йышӑннӑ. «Куҫ курманнисен спорчӗн федерацийӗ» общество организацийӗн республикӑри уйрӑмӗн председателӗ Дмитрий Фадеев пулӗ. «Эйм-Инвест» акционерсен уҫӑ обществин генеральнӑй директорӗн пулӑшуҫи Иосиф Шакуров пулӗ.

Халӗ Чӑваш Енри Общество палатин тулли списокне хатӗрлеҫҫӗ.

«Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче Чӑваш халӑх ӳнерҫин Праски Виттин куравӗ уҫӑлнӑ. Унта унӑн Венгрире, Испанире, Германире, Болгарире, Хорватире ӳкернӗ картинӑсемпе паллашма пулать.

Виталий Петрович ҫулҫӳревре нумай пулнӑ. Ку курав Праски Виттин ретроспектива пултарулӑхӗ теме пулать. Унта 1980-2015 ҫулсенче ют ҫӗршывра ӳкернӗ картинӑсем кӗнӗ.

Ӳнерҫӗ каланӑ тӑрӑх, вӑл кирек ӑҫта та чарӑнса ӳкерме пултараять. Ӑна йӑлтах интереслентерет: пляжра выртакансем, урамра сутакансем, ахаль ҫынсем…

Ӳнерҫӗ куҫӗ тӗлне лекнӗ кирек мӗнле япалана та тарӑн шухӑшлӑ ӳкереет. Праски Витти кирек ӑҫта кайсан та каялла картинӑсемпе таврӑнать. Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, ӳнерҫӗ яланах хаваслӑ. Пӗр япала ҫеҫ канӑҫсӑрлантарать ӑна: хӑйӗн мастерской ҫук. Унӑн 600 ытла ӗҫ. Курава лекнисем — пӗр пайӗ ҫеҫ. Унӑн ӗҫӗсемпе чӳкӗн 20-мӗшӗччен паллашма пулать.

«Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрне Инди тата Раҫҫей деятелӗсене халалланӑ вырӑсла, акӑлчанла кӗнекесем парнеленӗ.

Ку шӑпах Литература ҫулталӑкӗнче пулни ахальтен мар. Культурӑпа курав центрӗн ӗҫченӗсем илемлӗ тата публицистика хайлавӗсене парнеленӗшӗн питӗ савӑннӑ. «Рабиндранант тагор» монографи Индири пултаруллӑ, Нобель премине тивӗҫнӗ шухӑшлавҫӑ пирки каласа кӑтартать. Л.Серастоновӑн «Пушкин» романлӑ сонечӗ (Уолтэр Мэй куҫарнӑ) аслӑ вырӑс поэчӗн биографийӗ пирки каласа кӑтартать. А.Шифман публицистика хайлавӗ Индири Лев Толстой вӑхӑтне, вӑл Раджив Гандипе туслӑ пулнине ҫутатать.

Парнеленӗ кӗнекесем ҫавӑн пекех Инди экономики, икӗ ҫӗршыв хушшинчи хальхи аталану пирки каласа кӑтартаҫҫӗ.

Сӑмах май, 2005 ҫулта «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче Инди культурин центрӗ уҫӑлнӑ.

Кӑҫал республикӑра Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнӑ май унӑн хайлавӗсем тӑрӑх хатӗрленӗ картинӑсен куравӗ уҫӑлать.

РФ тава тивӗҫлӗ ӳнерҫин, Чӑваш халӑх ӳнерҫин Праски Виттин куравӗ ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарти «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче уҫӑлӗ. Экспозицире К.Ивановӑн поэми тӑрӑх хатӗрленӗ ӗҫсем пулӗҫ.

Праски Витти «Нарспи» поэмӑна килӗштерет, ӑна хӑйӗн пултарулӑхӗнче ҫутатать. Уншӑн вӑл — ырӑпа тата усалпа, телейпе тата хурлӑхпа, юратупа тата курайманлӑхпа тулнӑ хайлав.

Куравра ӳнерҫӗн 87 ӗҫӗ пулӗ. Вӑл вӗсене тушьпе, гуашьпе, ҫупа, вӗри эмальпе хатӗрленӗ.

Праски Витти унччен пӗтӗм Раҫҫей, тӗнче шайӗнчи куравсене хутшӑннине те палӑртмалла. Унӑн ӗҫӗсене Венгрире, Германире, Испанире, Францире, Хорватире, АПШра, Японире, Турцире, Индире курнӑ.

«Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче Ева Лисинӑн «Усӑк хӑлхаллӑ Илюк» повеҫ юмахӗ тӑрӑх «Ӗнчӗрен Чӑваш Ене — ҫулҫӳрев» музей занятийӗсем иртеҫҫӗ.

Занятие чи малтан Шупашкарти 42, 45, 185-мӗш ача пахчисем ҫитсе курнӑ. Вӗсем ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле Илюк слонӑн йӗрӗпе ҫулҫӳреве тухнӑ: Ӗнчӗри керменре, Гималай тӑвӗсем ҫинче пулса курнӑ, ӳсен-тӑранпа, чӗрчунсемпе паллашнӑ. Ачасем Ӗнчӗ кӗвӗ инструменчӗсене курнӑ кӑна мар, итленӗ те. Вӗсем ситар тата табла мӗнле янӑранине илтнӗ. Ҫавӑн пекех ачасем Инди тумӗпе паллашнӑ, сари тӑхӑннӑ.

Илюк ҫулне йӗрлесе ачасем Индирен Чӑваша таврӑннӑ. Халӑх пуканисен йышӗнче ачасем хайлав сӑнарне Хветуҫа тупнӑ. Унтан пӗчӗкскерсем аслисемпе пӗрле хайлаври каларӑшсене вуланӑ.

Унтан ачасем тӗрлӗ тӗслӗ хӑйӑртан картина ӳкернӗ. Ҫитес вӑхӑтра занятие Шупашкарти 14, 108, 137-мӗш ача пахичсенчи шӑпӑрлансем хутшӑнмалла. Унта 31-50-50 телефонпа шӑнкӑравласа ҫырӑнма пулать.

Питӗрти Вырӑс патшалӑх музейне ҫитсе курма нумайӑшӗ ӗмӗтленет. Ҫула тухма вӑхӑт ҫук-и? Ан пӑшӑрханӑр. Унта Шупашкартан тухмасӑрах ҫитме пулать.

Ку кӑна мар. Паллӑ искусствоведсен лекцисене те итлеме май пур. «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрне ҫеҫ ҫитмелле. Лекцисенчен пӗрне ав авалхи вырӑс ӳнерне халалланӑ. Ӑна религоведени специалисчӗ Валерий Ахунов онлайн мелпе ертсе пынӑ.

Вӑл Вырӑс музейӗнче упранакан ӗлӗки турӑшсемпе усӑ курса Христос тӗнӗ мӗнле ҫуралнине, вӑл ҫӗршыв культурипе историне мӗнле витӗм кӳнине каласа кӑтартнӑ.

Вырӑс музейӗнче — 400 ытла экспонат. «Виртуаллӑ филиал» проектпа килӗшӳллӗн ҫак пуянлӑха Раҫҫейри 160 ытла хулари ҫынсем курма пултараҫҫӗ. Анчах тӳлевсӗр лекцисене итлеме, специалистсене ыйтусем пама темиҫе хула ҫеҫ пултараҫҫӗ. Вӗсен йышӗнче Шупашкар та пур.

Вырӑс музейӗпе тӳрӗ ҫыхӑнӑва тухмалли тытӑма «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрне пӗлтӗр ҫулталӑк вӗҫӗнче парнеленӗ.

Музей ӗҫченӗсемпе тепӗр тӳрӗ калаҫу нарӑсӑн 12-мӗшӗнче пулӗ. Ӑна I Павӑлӑн ачалӑхне халаллӗҫ.

Кӑҫал Литература ҫулталӑкӗ пулнӑ май «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче проектсем старт илнӗ. Кунта «Вырӑс пейзажӗн поэзийӗ» экспозици уҫӑлнӑ.

Куравра паллӑ поэтсен сӑввисем живописҫӑсен картинисемпе пӗрлешеҫҫӗ. Вӗсем — 19–20-мӗш ӗмӗрсенче ҫыравҫӑсемпе ӳнерҫӗсен.

Исаак Левитан, Иван Шишкин, Борис Кустодиев, Алексей Саврасов, Михаил Клодт… Раҫҫей паллӑ ҫынсемпе пуян.

Картинӑсем паллӑ вырӑс поэчӗсен сӑввисене уҫса параҫҫӗ: Фет: Тютчев, Некрасов, Пушкин, Есенин.

Центра кашниех Илья Остроуховӑн «Ылтӑн кӗркунне» картина пазлне пуҫтарма пултарать. Ҫавӑн пекех сӑвӑ вулакансен конкурсне йӗркелесшӗн. Унта шкул ачисемпе студентсем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Центр сайтне ҫутҫанталӑкпа ҫыхӑннӑ сӑвва вуланӑ видеоролик ярса памалла ҫеҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене парнесемпе чыслӗҫ.

Шупашкарти «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче «Совет саманинчи вӑрттӑн ӳнерҫӗсем: вӗсем укҫа, маркӑсем, открыткӑсем хатӗрленӗ» курав уҫӑлнӑ.

Куравра Мускаври «Госзнак» пичет фабрикин 11 ӳнерҫин ӗҫне курма май пур. Совет вӑхӑтӗнче классика гравюрине хатерленӗ специалистсем ҫӗршыври хаклӑ хутсене тунӑ. Вӗсен йышӗнче — укҫа банкнотисемпе облигацисем, почта маркисем, открыткӑсем, лотерея билечӗсем. Ӳнерҫӗсем хаклӑ хутсем валли гравюрӑсене ал вӗҫҫӗн хатӗрленӗ, ҫавна май суя хут тума май пулман. 1990-мӗш ҫулсенче «Госзнак» пичет фабрикинче компьютер технологийӗсем ҫине куҫнӑ май классика гравюри ҫухалнӑпа пӗрех пулнӑ.

Экспозицие «Госзнак» фабрика вӗренекенӗсем килти архивсенчен ытти ҫӗртен пухса хатӗрленӗ. Унччен курава Дрезденра, Берлинра, Мадридра, Мускавра, Мускав облаҫӗнче кӑтартнӑ.

Куравра Шупашкара халалланӑ маркӑсене те курма май пулӗ. Вӑл ҫӗртмен 26-мӗшӗччен ӗҫлӗ.

«Асамат кӗперӗ» центрта

Паян, ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче «Чӑваш халӑхӗн ӑсӗпе илем тӗнчи» курав уҫӑлнӑ.

Экспозицире — ЧР халӑх ӳнерҫин, РСФСР тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗн Моисей Спиридоновӑн 60 ытла ӗҫӗ. Курава Культура ҫулталӑкне халалланӑ.

Моисей Спиридоновӑн 20 ҫулта (1920–1945 ҫулсенче) акварельпе ӳкернӗ ӗҫесенче чӑваш тӗррин орнаментне, эрешлесе тӗртнӗ пире, вӗтӗ шӑрҫаран ӑсталанӑ капӑрлӑха, йывӑҫран касса тунӑ хатӗр-хӗтӗре сӑнланӑ.

Уйрӑмах качча каякан хӗрӗн ҫитти, каччӑ тутӑрӗ, хӗрарӑм кӗпи, пуҫа тӑхӑнмалли хатӗр, пиҫиххи, арҫын халачӗ пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ. Тӗрлӗ эрешсене сурпансем ҫинче кӑтартнӑ. Вӗсене Моисей Спиридонов Чӑваш Енри районсене экспедицисене ҫӳренӗ вӑхӑтра пуҫтарнӑ.

Моисей Спиридонов — живописец, портретҫӑ, график, ӗлӗкхи тӗрӗсене пухаканӗ, чӑваш орнаменчӗн тӗпчевҫи.